De eerste keer dat ik iets voorbij zag komen over Moldavische wijnen, was via een hilarisch filmpje op facebook. We zien een soort Euroshopperversie van Brad Pitt met autopech in de binnenlanden van Moldavië hartelijk ontvangen worden door de plaatselijke bevolking; er wordt gedanst en gezongen, uiteraard onder het genot van voldoende kruiken Moldavische wijn.

De promospot is even vertederend als vervreemdend. In werkelijkheid is 'Brad' een willekeurige Nederlander die tijdens een bezoek aan het land werd gescout door het Moldavische promotiebureau. Op de vrolijke wijnwebstite van @WineMugs vertelt hij in een interview hoe het er daar aan toe ging.

Ik weet niet wat de campagne precies beoogde, maar het trok in ieder geval wél mijn aandacht. En het kweekte sympathie - zij het een die grensde aan medelijden. Moldavië, wist ik, is het armste land van Europa, verstopt in het oostelijkste puntje tussen Roemenië en Oekraïne.

Waar ik door verrast werd: Moldavie blijkt een wijnland pur sang. Geen enkel ander land heeft relatief zo veel wijngaardareaal (bijna 10%)! Dat betekent ook dat de economie sterk afhankelijk is van de wijnexport, samen met toerisme - waar dat hilarische filmpje dus voor diende.

3 fun facts I bet you didn't know about Moldova

• Er wordt al sinds 3000 jaar v. Christus wijn gemaakt

• Het land heeft de vorm van een druiventros

• Moldavie heeft de grootste ondergrondse wijnkelder ter wereld, en is wereldrecorder voor de wijnkelder met het grootste aantal opgeslagen flessen: 1.5 miljoen

Tot zover de 'fun marketingfacts'. Maar het zijn eigenlijk de minder vrolijke feiten die het land zo interessant maken. Als je van geopolitieke thrillers houdt, zit je in deze regio helemaal goed: de strook land tussen de rivieren Proet en Dnjester is al eeuwen, tot op de dag van vandaag, lijdend voorwerp van landjepik en politiek getouwtrek tussen oost en west. En dat vind je opvallend genoeg ook terug in de wijnen.

Nieuwsgierig geworden, kocht ik het boek Bulgaria, Romania and Moldova (2018) van Caroline Gilby MW. Het geeft een fantastische inkijk in de wijngeschiedenis van Moldavie, en is een must read voor wie wil begrijpen hoe de situatie er nu is, en de wijnen zijn zoals ze zijn. Spoiler alert: Rusland speelt een hoofdrol. Het is 'de zege en vloek' van de Moldavische wijnindustrie.

Geschiedenisnerds lezen hier mijn samenvatting van Gilby's historische overzicht.

Russische roulette

Tot 1991 was Moldavië onderdeel van de Sovjetunie, en werd de wijnproductie gereguleerd volgens communistisch model. Die invloed van Rusland en het communistische bewind werkt nog steeds door in de lokale wijnindustrie. Een paar opmerkelijke feiten:

• Een van de grootste Westerse afnemers van Moldavische wijnen in de jaren zeventig, was Pepsi: in ruil voor toegang tot de Russische markt, moest Pepsico grote hoeveelheden wijn uit Moldavië importeren.

• Nog in de jaren negentig was de armoede er dusdanig, dat grote hoeveelheden druiven uit de wijngaarden werden gestolen door hongerige mensen.

• De wijncollectie van Putin ligt nog in een van de meest luxueuze Moldavische kelders opgeslagen.

Knipperlichtrelatie

Ook na de onafhankelijkheid blijft Rusland de grootste wijnafnemer van Moldavië. Met name goedkope, merkloze halfzoete wijnen in protserige flessen. Met wijn als belangrijkste economische pijler en exportproduct, blijft Moldavië in deze constructie toch sterk afhankelijk van Rusland.

Wanneer er in 2006 onenigheid ontstaat rond de grensgebieden Transnistrië en Oekraïne, doet Rusland alle wijn uit Moldavië in een boycot. Het betekent een miljoenenverlies voor een al straatarm land, een nationale economische ramp. Honderden wineries gaan failliet. Twee jaar later wordt de ban weer opgeheven, maar het kwaad is geschied; de Russische markt is inmiddels ingenomen door concurrentie uit oa Bulgarije. Behalve het verlies van Moldaviës belangrijkste afzetmarkt, blijkt het onmogelijk om een nieuwe te vinden: geen enkel ander land blieft die zoete goedkope rommel. Het is tijd voor drastische veranderingen.

Eurovisie

De afgelopen 15 jaar heeft Moldavië een enorme ontwikkeling doorgemaakt; bureaucratische regels worden afgeschaft, nieuwe stokken en andere druifsoorten aangeplant, meer passend bij de westerse smaak. Belangrijke factoren in dit proces zijn de hulp van Westerse consultants en allerhande geopolitieke potjes met budget om de wijnindustrie op de rails te krijgen, en de wijnen van Moldavië te promoten bij ons westerlingen. Waarvan akte.

Wie gaat er mee?

Dus hoewel Moldavië nooit bovenaan mijn bucketlist stond, ben ik inmiddels totaal gefascineerd door de bijzondere geschiedenis en zou ik graag het land bezoeken. Anyone with me? Misschien komen we Brad Pitt nog wel tegen.

Moldavische wijnregio’s

Sinds 2018 heeft Moldavie een kwaliteitssysteem ingevoerd gebaseerd op het EU-model van beschermde geografische aanduidingen (BGA's), voor drie traditionele wijnbouwgebieden:

• Valul lui Traian

• Ștefan Vodă

• Codru

• plus een speciale geografische aanduiding voor druivendistillaten, Divin.

(Ik had graag linkjes geplaatst, maar de website wineofmoldova.com is nog niet in het Engels vertaald...)