Alhoewel een publiekslieveling, is er nog veel dedain voor rosé, omdat die simpel en ongecompliceerd zou zijn. Onterecht, zeggen kenners. „Rosé wordt omarmd door de topgastronomie.”
27 mei 2021
Leestijd 7 minuten
Vanaf de bank kijk ik uit over een zee van roze. Honderdzestig wijnflessen staan uitgestald op de houten vloer van de woonkamer: een duizelingwekkende collectie rosé’s, in kleurschakeringen van cassis en wilde zalm tot uienschil en biggenvel, flonkerend in de middagzon. Ik zou er uren naar kunnen kijken, ware het niet dat de hele installatie moet worden ontmanteld, gekoeld en ontkurkt voor een grote rosétest.
Een week lang heb ik mij ondergedompeld in rosé, in een poging het mooiste wijntje van de klas te doorgronden. Alleen al de aanblik van een fles zorgt voor vakantievlinders in de buik. Zomer! Dorst! Maar zijn verleidelijke voorkomen lijkt zijn kracht en zwakte tegelijk. Want hoewel mateloos populair – de wereldwijde roséconsumptie is sinds 2002 met 40 procent gestegen – wordt rosé nog vaak beschouwd als glamourpoes met fraaie looks, die het ontbreekt aan diepgang. Heeft hij dat imago verdiend?
„Nee, maar als je vijfentwintig jaar lang wordt weggezet als ‘simpel en ongecompliceerd’, dan beklijft dat”, zegt roséspecialist Elizabeth Gabay MW (Master of Wine) vanuit Zuid-Frankrijk als ik haar bel. „En het helpt ook niet dat rosé standaard wordt afgebeeld als zwembadaccessoire.”
Gabay is auteur van Rosé, understanding the pink revolution (2018) en bovendien Master of Wine, de hoogste graad in de theoretische wijnkunde. We kennen elkaar van seminars. Gabay: „Ik geef al jaren lezingen over rosé, maar ik moet mijn collega’s er echt met de haren bijslepen. Er is nog veel dedain.”
Waar komt haar eigen fascinatie met pink vandaan? Gabay: „Rosé is dynamisch. Door de verkoopsuccessen heeft het de aandacht van wijnmakers – en is de kwaliteit en creativiteit enorm gegroeid. Maar veel meer dan bij wit of rood, wordt het aanbod niet door de producenten, maar door de markt bepaald. Wijnmakers klagen dat er enkel vraag is naar lichtroze frisse rosé’s om ijskoud te drinken. Andere stijlen rosé – geouderd, houtgerijpt, met meer structuur of donkerder van kleur – zijn lastig te slijten.”
In Gabays boek lees ik dat rosé zijn lichtzinnige imago in de negentiende eeuw opliep, toen geconcentreerde, dieprode wijnen in zwang raakten. De lichtere rode werden gezien als ‘minder geslaagd’, maar wel prima geacht voor hete dagen, mits ijskoud geschonken.
Maureen Ashley MW stelde in 1986 in Decanter de retorisch bedoelde vraag: „Surely we don’t naively believe that because it looks pretty it can only taste pretty.” En legde daarmee precies de vinger op de zere plek.
Modieus pips
Afgezien van een korte opleving na de Tweede Wereldoorlog met roséhits als Tavel en Mateus, duurde het goed en wel tot 1990 voor rosé een comeback maakte. Een volgende mijlpaal was de lancering van Garrus rosé door Château d’Esclans, met 80 euro de fles toen de duurste rosé ter wereld. Duur en exclusief maar ook van zeer hoge kwaliteit, en een instant hit bij de jetset rond de Côte d’Azur. Het verschafte rosé weer prestige. In 2007 brak rosé daarmee definitief wereldwijd door. Met name de pipse, droge rosé’s uit de Provence waren dat jaar niet aan te slepen. En die trend zet nog immer door, met 2020 als nieuw hoogtepunt in Nederland. Ondanks de pandemie steeg de consumptie van Provence-rosé in een jaar tijd met wel 45 procent, met opvallend genoeg een aanzienlijk deel daarvan in december – we drinken het nu dus ook graag in de wintermaanden.
Het CIVP (Conseil Interprofessionnel des Vins de Provence), dat de belangen behartigt van wijnmakers uit de Provence, ziet de vraag naar lichte rosé’s almaar groeien. Was tien jaar geleden de helft van alle rosé’s nog fel frambozenrood, nu is bijna 70 procent modieus pips. Wijnmakers uit streken waar traditioneel donkerdere rosé’s vandaan komen (denk aan landen als Spanje en Italië), schakelen om commerciële redenen massaal over op de aangelengde limonade-look.
Dat de juiste kleur voor rosé van het grootste belang is, bevestigt ook Fleur de Groot van Domaine de l’Amaurigue. In 1998 kochten haar ouders het domein in de Provence met de ambitie om toprosé te maken, nu internationaal verkrijgbaar in wijnwinkels en sterrenzaken. De Groot doet de marketing en verkoop vanuit hun opslag in Velsen, waar ze bezig is met een grote bestelling voor de horeca. „De terrassen zijn net weer open, dus het is erg druk.” We praten over de schade die de vorst in april heeft veroorzaakt, het tweede jaar op rij dat dit gebeurt. De Groot: „Verder mogen we niet klagen. Rosé wordt omarmd door de topgastronomie en er is ruimte voor verschillende kwaliteitsniveaus. En ja, kleur blijft een ding. Ik krijg van mijn klanten echt de feedback dat ze een lichte teint prefereren. Rosé is voor wijnmakers extra uitdagend, omdat je naast smaak rekening moet houden met de factor kleur. En dat luistert nauw.”
Het juiste vocabulaire
„Er zijn hele studies gedaan naar de kleurschakeringen van rosé en het juiste vocabulaire”, snuift Elizabeth Gabay een paar dagen later. „Het was opeens niet meer wenselijk om over ‘zalm’ en ‘uienschil’ te praten, het moest ‘meloen’ of ‘perzik’ zijn. Beter voor de marketing.” De kwestie hangt haar duidelijk de keel uit. „Die obsessie met de kleur moet maar eens afgelopen zijn. Het gaat ten koste van regionale verschillen, en wat hebben we eraan als alle rosé’s op elkaar lijken?” Maar ze ziet al verandering. „Tien jaar geleden mikte heel de Provence op een droge crispy rosé, met bescheiden rood fruit en grapefruitzest. Tegenwoordig is diversiteit key. Licht, donker, fruitig, hartig, speels, serieus – in principe zou je een complete wijnkaart kunnen vullen met enkel rosé.”
We nemen afscheid, de rosé roept. Gabay is bezig duizend Zuid-Franse rosé’s te proeven voor haar online roségids (www.pink.wine) die 1 juni live gaat. Mij wachten 160 roze verleiders om te beoordelen. Ik zal me daarbij niet laten verblinden door hun schoonheid. Gewapend met een batterij zwarte sokken van mijn man, in te zetten als een soort niqaabs voor de flessen, begin ik aan operatie ‘Rosé’. Het gaat tenslotte om de inhoud.
Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC in de ochtend van 29 mei 2021
MIJN 35 FAVORIETE ROSÉ’S VOOR 2021
Top 10 onweerstaanbare rosé’s
🥇Christian Tschida, Himmel auf Erden rosé 2019, Burgenland (Oostenrijk) Mindblowing. Energydrinkrosé met turbo krieken. Bijzonder, bijzonder (bijzonder) lekker. (9,5)
€ 29,85 Pieksman.nl
🥈Wachtstetter muskattrollinger rosé trocken 2020, Württemberg (Duitsland) Extreem sappige en bloemige doordrinker uit Duitsland. Something else. Beste koop prijs/kwaliteit. (9+)
€ 9,85 Doktermaler.com
🥉Gramona MART Rosado 2020, Penedès (Spanje) Uit de beste Cava-contreien. Goddelijke juicy marsepein, ochtendfrisse bosaardbeitjes met knetterkauwgum. Mjam. (9+)
€ 16,95 QVSelect.nl
🏅Chateau Pesquié, Terasses rosé 2020, Ventoux (Frankrijk) Energieke rozen en frambozen met wellustige mineraliteit. Dit vindt iedereen lekker. (9)
€ 11,95 Gastrovino.nl
🏅Rimauresq Côtes de Provence Cru Classé 2020 (Frankrijk) Provence op z’n knapst. Perzikzacht, met zwoele zomerkruiden, knisperfrisse citrus. Perfect. (9)
€ 17,50 Lesgenereux.nl
🏅Domaine de la Croix Irrésistible Côtes de Provence Cru Classé 2020 (Frankrijk) Nomen est omen. Inderdaad een onweerstaanbaar glas. Zongeroosterde kruiden met karakter, afgeblust met rode grapefruit. (9)
€ 15,75 Sauterwijnen.nl
🏅Yannick Amirault, Rosé d’Equinoxe, Bourgueil 2020 (Frankrijk) Houtgerijpt en romig. Delicate perzik en grapefruit. Zo elegant dat het bijna pijn doet.
€ 18 Geluksdruif.nl
🏅Château Ollieux Romanis, Grand vin de Languedoc 2020 (Frankrijk) Uitmuntende Languedoc-rosé in Provence-stijl die vele daarvan in prijs/kwaliteit voorbijstreeft. Vol zon, zee, en zilt. (9)
€ 9,95 Debruijnwijnkopers.nl
🏅Kelley Fox Wines, Pinot Gris, Dundee Hills 2019, Oregon 2019 (Verenigde Staten) Zó lief en lekker, deze rosé in teder rood. Framboos, aardbei, amandelbittertjes. Op en top zomerse lieveheersbeestjeswijn. (9)
€ 25 Wildewijnen.nl
🏅Domaine Alzitella, Île de Beauté Rosé 2020, Corsica (Frankrijk) Tot slot een supermarktverrassing. Mooie prijs voor een echt lekkere rosé die aan al je wensen tegemoet komt. Kruidig fris doordrinkplezier. (8,5)
€ 5,95 Spar.nl
5 favoriete rosé’s uit de Provence
Jas d’Esclans, Côtes de Provence Cru Classé 2020 (FR) Echt prachtig romig, ziltig en fruitig. Chique. Geweldig goed. (9)
€ 18,99 Wellofwine.nl
La Coste Rosé d’une nuit, Coteaux d’Aix-en-Provence 2020 (FR) Je blijft slokjes nemen. Rode bosvruchten en zalig zilte finale. (9)
€ 14,95 Debruijnwijnkopers.nl
Domaine de Sulauze Pomponette, Coteaux d’Aix-en-Provence Rosé 2020 (FR) Huppelende, biodynamische wegslurper van niveau. Speels rood fruit met frisheid. (9 )
€ 14,95 Thulls Deli & wijnhandel-peeters.com
Domaine de l‘Amaurigue, Côtes de Provence (FR) Zwoele venkel en tijm, uitwaaierende bosvruchten en grapefruit met een infinity finish. (8,5)
€ 10,99 Gall.nl
Maison Angelvin Côtes de Provence (FR) Diep oranje, beetje naar stro, rijpe perzik en honing geurende gezelligerd. Echte bon vivant uit St. Tropez, gemaakt van louter tibouren. (8,5)
€ 19,95 Tonovermars.nl
5 favoriete supermarktrosé’s
Domaine de Saint Ser, Côtes de Provence Saint Victoire 2020 (FR) Uitstekende Provence die zich al jaren kan meten met de prijzige grote namen. Framboos, zachte perzik. En ook nog eens bio-dynamisch. (9-)
€10,99 Ah.nl
Les Calandières, IGP Méditerranée 2020 (FR) Blind geproefd en meteen herkend als commercieel succes. Verwacht geen diepgang, maar wel fruitig drinkplezier met sprankelende citrus en een prima afdronk. Goed in zijn soort. (8+)
€4,99 Dirk.nl
La Colombe Coteaux Varois en Provence 2020 (FR) Nog een supermarkt-Provence die uitstekend uit de bus kwam. Fruitige - wel wat snoeperige - doordrinker, maar je hoort niemand klagen. (8+)
€6,99 Vomar.nl
Domaine Fontval, IGP Méditerranée 2020 (FR) Bijzonder pips, en ook de smaak is lekker commercieel: perzik en zilt. Net echt. (8+)
€4,99 Dekamarkt.nl & Dirk.nl
Cantarello, Pinot Grigio Blush 2020 (IT) Ik schrok een beetje toen ik de fles en de prijs zag. Maar met de smaak is niks mis. Lelie, citrus en fris bubbelig. (8 )
€3,49 Aldi.nl
5 favoriete doordrinkrosé’s
Domaine des Masques, Essentielle 2020, IGP Méditerranée (FR) Ideaal glas. Doordrinkwijn kan ook heel elegant zijn. Framboos, perzik, prachtige zuren. Dit is precies-waar-je-altijd-zin-in-hebt-rosé. (9-)
€ 13,50 Dewijngoeroe.nl
Marco Porello, Langhe nebbiolo rosato 2020 (IT) Italians do it better. In ieder geval Marco Porello. So juicy! Zacht fruit en amandelbloesem. En… op is het. (9-)
€11,75 Perfectewijn.nl
Théophile Milan, Haru rosé 2019, vin de France (FR) Très easy drinking, met pittige grapefruit en sappige aardbeitjes. Natuurwijn van een beroemd domein uit de Provence-regio. (9-)
€13,50 Daxivin.nl
Le Cinciole, toscana rosato Panzano Chianti 2020 (IT) Heerlijk suave bio rosé van een top-Chianti-huis. Kersen en grapefruit, dorstlessend en wat ze noemen ‘palate cleansing’. (8,5)
€14,50 Delogie.nl
Domaine La Colombette, Notorious Pink 2020 (FR) Doordrinker voor wie bang is voor ‘t zuur. Aantrekkelijk neusje, zachte perzik, amandelbitters, sinaasappel, citrus en honing. (8,5)
€10,95 Heisterkamp.nl
5 favoriete gastronomische rosé’s
Domaine de Terrebrune Bandol 2019 (FR) Bandol is rosé voor gevorderden. Heftige roze; vol, rijk, kruidig en eindeloos lang. Géén slobbermateriaal, wel onwaarschijnlijk goed en multi-inzetbaar in de keuken. (9)
€22,75 Batard.nl
K.F Groebe Spätburgunder Weissherbst Rosé, Rheinhessen 2018 (DE) Fantastisch, faszinierend glas! Met complexiteit en intense citrus- en appelschilbitters. Bij elke slok ontdek je weer wat nieuws. (9)
€16,51 Warejacob.com
Masseria Li Veli, Askos susumaniello rosato 2019, Puglia (IT) Lieve citrusfrisse rosé met heerlijk parfum van jasmijnbloesem. Perfecte wijn bij Aziatisch eten. (9-)
€17,95 Goudenton.nl
Convento de Paraíso Touriga Nacional Algarve 2019 (PT) Tropische verrassing uit Portugal. Zwoel en intens, met rijpe ananas en citrus. Om door te drinken tijdens een zomerse BBQ. (8,5)
€19,95 Sandorwineimport.nl
Domaine des Mathouans Adrenaline, Roussillon (FR) Waarschuwing: onconventionele wijn, niet voor iedereen. Heftige, maar voor de natuurwijn-liefhebbende thuiskok is dit een pareltje. Tijm, knoflook, jeneverbes, stevig rood fruit en lange finish. (8,5)
€14 Daxivin.nl
5 favoriete rosé’s onder €10
Kranz SP.B rosé 2020, Pfalz (DE) Pips uit de Pfalz, met tintelend licht Duits limonadefruit dat als doel lijkt te hebben om zo snel mogelijk de bodem van de fles te bereiken. (8,5)
€9,50 Winterbergwijnen.nl
Domaine de L’Amauve, Le rosé d’Yvonne, Vaucluse 2020 (FR) Lieve biorosé met rode bosvruchten en mineraaltjes. Prententieloos drinkgenot. (8,5)
€8,95 Awwijn.nl
Alain Jaume, Bellissime, côte du Rhône 2020 (FR) Fles bomvol biologisch fruit: aardbei, perzik en meloen. Vrolijke zomerhit. (8,5)
€9,75 Colaris.nl
Grande Courtade, l’Instant fabre, Corbières 2020 (FR) Zachte en soepel bewegende rosé van biologische cabernet sauvignon. Grapefruit met snufje tijm. (8,5)
€8,95 Biowijnclub.nl
Ilse Saint Pierre 2020, Arles (FR) Soms is een fles gewoon niet genoeg. Vooral als ‘ie zo lekker wegdrinkt als deze frisse jongen. Rode appeltjes, kittige framboos met een kneepje citroen. (8,5)
€8,10 Vleck.nl