‘Le Nouveau est arrivé!’ De derde donderdag van november is de Beaujolais Primeur er weer. Een mooi moment om een ode te brengen aan mijn eerste Grote Liefde: de nouveau van Marcel Lapierre.
Liefde op het eerste gezicht. Het bestaat, ook bij wijn. Ik kreeg eind 2009 nietsvermoedend een glaasje ingeschonken bij een vriendin thuis en oef ! Na de eerste slok verscheen een maniakale grijns op mijn gezicht die niet meer te onderdrukken viel. Bij de tweede slok stopten mijn ogen met knipperen en vanaf dat moment voelde ik bij ieder glas dat aan een ander werd uitgeschonken een klein steekje in mijn hart. Ik was verliefd.
Beaujolais Primeur
Verliefd op een Beaujolais, bleek. Een Nouveau nog wel! Oftewel, wijn die amper twee maanden na de oogst al op de markt wordt gegooid om cash flow voor de boer te genereren. Die van schenk het in liters en geef er een groot feest bij, dan proeft niemand meer hoe smerig het is. Ho ho! Nee. Primeur is zeker niet per definitie paarse limonade die smaakt naar zure bessen. De Nouveau, in Nederland bekend als Primeur, was van oorsprong een feestelijk voorproefje van de lokale oogst. Vanaf de jaren vijftig groeide hij uit tot een internationale marketingstunt en ging toen aan zijn eigen succes ten onder. Arme Beaujolais, ze komen maar lastig van hun bochtige imago af. Tijd om daar voorgoed mee af te rekenen.
De bende zonder zwavel
Want ik heb nieuws voor je. Die vins naturels, waar iedereen de laatste tijd zo de mond van vol heeft, die ongefilterde, sulfietvrije, wildgistige, sappige, vrolijk tintelende ‘natuurlijke wijnen’, die vinden mooi hun oorsprong in de Beaujolais. Als reactie op de foute kant die Beaujolais met de Nouveau op ging, sloot een groep van vijf wijnmakers een pact om wijn te maken zonder chemische hulpmiddelen als kunstmest, fabrieksgist en sulfiet: de Bende zonder zwavel. Koploper van de bende was – zwijmelende zucht: Marcel Lapierre. In 1981 bracht Lapierre zijn eerste sulfietvrije wijn uit, die hij vin naturel noemde. En de rest is geschiedenis.
10 Cru’s
Los van de Nouveau, is de Beaujolais opgedeeld in een aantal geclassificeerde wijnregio’s, met eigen karakteristieken. De onderste klasse is gewone ‘Beaujolais’, daarboven staan de ‘Beaujolais Villages’ en de top komt uit de tien cru’s. De bekendste cru’s zijn Morgon, Brouilly en Fleurie, maar staar je daar niet blind op. De stijl van de wijnmaker blijft bepalend. Grote Liefde Lapierre kiest er bijvoorbeeld voor om op het etiket van zijn jonge wijn alleen ‘Vin de France’ te zetten. En een getekend mannetje dat lak heeft aan hiërarchische Franse regeltjes.
Op zoek naar Lapierre
Bon, Lapierre was my man en als een dweperige groupie reisde ik in de lente van 2010 af naar Morgon, waar de familie een bescheiden wijnhuis met 13 hectare runt. Merde, Marcel was niet thuis. Zoon Matthieu deed open, een blonde twintiger met de neus van zijn vader en een serieuze inslag. Hij liet ons hun enige andere wijn proeven, de stevigere, cru Morgon. Vette kersen! Wauw. We bleven nog even rondhangen, maar pápá kwam niet meer terug. In de herfst van dat jaar overleed Marcel op zestigjarige leeftijd, een paar weken voor het Nouveaufeest.
Back to Bojo
Dit voorjaar, precies vier jaar en heel wat flessen Lapierre verder, bezocht ik de familie opnieuw. Zoon Matthieu heeft zijn vader opgevolgd en is samen met zijn zus Camille en moeder Marie verantwoordelijk voor de wijnen. Ook de derde generatie Lapierre weet heerlijk sappige wijnen te maken, vol rood fruit met hier en daar een vrolijk belletje. Toch blijft die ene eerste fles onovertroffen. Of dat puur de hand van Marcel is, blijft de vraag. Camille vertelde tijdens de proeverij over de nauwkeurige aantekeningen die haar vader maakte tijdens elke oogst. ‘En 2009 was in Beaujolais een ongekend goed jaar. Alle omstandigheden waren perfect. Beter kan het niet worden.’ Vrolijk verlieten we het domein.
Nieuwe vrienden
Nu we er toch waren, gingen we ook maar even langs bij Lapierres buurman Jean Foillard – tevens een makker van De Bende zonder zwavel. We kenden zijn wijnen al wel, maar in de sobere proefkamer smolten we compleet voor Jeans verlegen gemummel en zijn fantastische Morgon en Côte du Py (een heuvel op een oude vulkaan). Helaas zijn de wijnen van goede producenten schaars. De vraag is verreweg groter dan de productie, en binnen de kortste keren uitverkocht. Toch wisten we Jean wat van zijn eigen laatste voorraadflessen af te troggelen. Die liggen nu thuis te wachten op een mooi moment.
Coup de foudre
En toen gebeurde het. We zaten op een terras in Lyon, de stad waar van oudsher de meeste Beaujolais aan verkocht wordt. Het was snikheet, en bij de lunch leek een gekoelde, lichtrode wijn de ideale keus. Inderdaad stond er veel Beaujolais op de wijnkaart, en niet van het goedkope soort. We kozen de Fleurie van wijnmaker Yvon Métras, ook lid van de Bende. Oef! Na jaren eindelijk weer die maniakale glimlach, opnieuw die acute angst de bodem te bereiken. De energie van deze wijn was bizar, alsof hij nog leefde. Van dit soort wijn ga je wensen dat er geen alcohol in zit, omdat je het de hele dag door wilt drinken. Elke slok van deze wijn maakte zielsgelukkig. Ik moet weer terug.
Je nieuwe verlanglijstje
De Bende zonder Zwavel
M. Lapierre
Yvon Métras
Jean-Paul Thévenet
Guy Breton
Jean Foillard
Ook Christophe Pacalet (de neef van Marcel Lapierre) maakt mooie wijnen, net als Marcels vrouw Marie met haar eigen label Chateau Cambon.
Even over… Georges Duboeuf
Meesterbrein achter de campagne ‘Le Nouveau est arrivé’, is wijnhandelaar Georges Duboeuf, ook wel le roy du Beaujolais genoemd om zijn enorme inspanningen voor de streek. Op zijn 81e is Duboeuf nog steeds de baas van zijn imperium, en degene die iedere ochtend om half zes de poort openmaakt. Dan begint hij met het proeven van de eerste honderd wijnen tot de lunch, om er daarna nog eens honderd te keuren. Per jaar verkoopt hij 70 miljoen flessen, waarvan 4 miljoen Nouveau. Je kunt een bezoek brengen aan de Duboeuf experience, compleet met treintje en 3D-bioscoop.